خانه مقالات چطور پسرم را مرد بار بیاورم؟ پنج مؤلفه هویّت مردانه و شش قاعده طلایی رفتار

چطور پسرم را مرد بار بیاورم؟/ پنج مؤلفه هویّت مردانه و شش قاعده طلایی رفتار

 یکی از چالش‌های دنیای معاصر، فاصله گرفتن افراد از نقش‌های جنسیّتی است. هویّت جنسیّتی نه فقط در گفتار، رفتار و پوشش، بلکه در مسئولیّت‌های اجتماعی، شکل‌گیری زندگی مشترک و نحوۀ والدگری فرزندان ما اثرگذار است. در یک زندگی مشترک‌  نقش‌ها و مسئولیّت‌ها باید متناسب با جنسیّت باشند. البتّه بحث ما کلّی تر از خانواده است. چه رفتارها، عکس‌العمل‌ها و وضعیّت روحی‌روانی‌ای را از جنس مرد انتظار داریم؟ تربیت ما چگونه باشد تا پسرمان هویّت مردانه را بپذیرد و به اصطلاح مرد بار بیاید؟

فهرست مطالب :

اوّلین اقدام برای تربیت موفّق

هویّت یافتگی و پنج مؤلّفۀ آن

شش قاعده طلایی رفتار

اوّلین اقدام برای تربیت موفّق

پایۀ هر تربیت و ساخت هویّتی، سلامت روحی و روانی است که ریشه‌اش آرامش و نشاط است. والدین در اوّلین اقدام تلاش کنند محیطی سالم یعنی با امنیّت و آرامش در خانه ایجاد شود، از وضعیّت‌های تنش زا، اضطراب آور و ایجاد کنندۀ حسّ شکست و ناکامی دوری کنند و ارتباطی بدون تنش داشته باشند. با توجّه به تأثیر ویژگی‌های شخصیّتی پدر و مادر بر فرزندان هر کدام از والدین باید برای ساختن هویّت و رشد معنوی، فکری، شناختی و رفتاری خود تلاش کنند. کیفیّت رابطۀ والدین بسیار مهم است. اگر پدر مهارت ارتباط عاطفی نداشته باشد، مادر بدون تحلیل درست از شخصیّت خود ممکن است دچار اضطراب، افسردگی یا پرخاشگری شود. او در این شرایط باید فعّال باشد و مهارت‌های شخصی خود را افزایش دهد. رفتار پدر نیز باید به گونه‌ای باشد که اقتدار مترادف بی‌انعطافی و پرخاشگری نشود.‌

هویّت یافتگی و پنج مؤلفۀ آن

عزّت نفس مردانه حاصل دایره‌ای از ویژگی‌های شخصیّتی است که شامل اقتدار، ثبات عاطفی، تعامل و ارتباط خوب با دیگران، توانایی کسب موفقیّت‌ها و اتّکای به خود می‌شود. همۀ اینها ویژگی‌هایی است که انتظار داریم پسران ما دارا باشند تا این مردان آینده توانایی اداره سخت افزاری زندگی را داشته باشند. در غیر این صورت دورۀ نوجوانی آنها گسترده می‌شود، رفتارها غیر قابل پیش‌بینی و تنش‌ها زیاد می‌شود. پس درآگاهی دادن به پسران نوجوان و رفتار با آنها به دنبال این ویژگی‌ها باشیم. از بین این‌ها ثبات عاطفی و هیجانی از همه مهمتراست. هویّت یافتگی نیازی مهم در پسران است و 5 مؤلّفه دارد:

مؤلّفه اول: انسجام

پسر شما باید از لحاظ ویژگی‌های شخصیّتی انسجام درونی داشته باشد. این ویژگی‌ها را درست و بدون تضاد و تعارض با یکدیگر بشناسد، مدام در تردید نباشد و انتظاراتش از خودش واقعی باشد. منبع شناخت او پدر و مادر هستند که باید با نگاه مثبت به او در این شناخت کمک کنند. نقاط ضعف و اشتباه او را به رویش نیاورند، تحقیر نکنند و طعنه نزنند.

مؤلّفه دوم: انحصار و مرز

پسر شما با هر شخص دیگری حتّی خودتان متفاوت است. با ذکر خاطرات، او را با خودتان مقایسه نکنید. با کمک از مشاور دریافت درستی از ویژگی‌های منحصر به فرد او پیدا کنید. شناخت وقتی کامل است که همه جانبه باشد، نه فقط از یک بعد شخصیّت. یک ویژگی منفی یا مثبت فرزندمان ما را از کلیّت او غافل نکند. علاقۀ او با توجه به روحیات و خلقیات خودش ممکن است در نجّاری، فنّی و مکانیک، رستوران داری، کار هنری، علوم انسانی و ... باشد.

مؤلّفه سوم: هدفگذاری

فعالیّت پسر شما اگر هدف و جهت داشته باشد، اورا به موفقّیت می‌رساند. امّا هدف و جهت درونی، نه تحمیل شده از سوی والدین. کمک کنید اهدافی کوتاه مدّت، قابل دسترسی، عینی و ملموس که زودتر به محصول می‌رسد، پی بگیرند؛ تا به‌جای ترس و نگرانی، اعتماد به نفسسشان تقویت شود. حمایت و تشویقشان کنید تا کاری را که شروع می‌کنندـ هرچند زحمت داشته باشدـ به نقطه مطلوبی برسانند. پرداختن به کارهای مختلف در حدّ سرگرم شدن شاید برای وضعیّت‌های بحرانی بد نباشد، امّا یک پسر 18 ساله باید دو یا سه موفقیت علمی، ورزشی یا مهارت فنّی داشته باشد تا پایه‌ای « برای اقتدار درونی مردانه‌اش ‹، اعتماد به نفس پیدا کند و از درون احساس توانمندی کند.

مؤلّفه چهارم: خودباوری

فردی می‌تواند مقتدر و مسئولیّت پذیر باشد که خودش را عزیز بداند و بارها موفقیّت هایی را در زندگی کسب کرده باشد. هر موفقیّتی، محصول کار و تلاش یک فرد است و با هر محصولی اعتماد فرد به خودش بیشتر می‌شود. این محصول می‌تواند تعمیر یک وسیله، چانه‌زنی برای پس دادن کالا، گرفتن حقّ خود در بازی یا هر چیز دیگری باشد. حالا اگر فرد عزّت نفس نداشته باشد و خودش را شایسته این موفقیّت نداند یا گمان کند که اتّفاقی بوده، این محصول اثری در خودباوری او ندارد. ولی با وجود عزّت نفس،کسب موفقیّت فرد را مقتدر می‌کند و او در خودش می‌بیند که برای پذیرفتن مسئولیّت‌های بعدی پیش‌قدم شود و بداند که با تلاش از عهده آن برمی‌آید.

 مؤلّفه پنجم: امید و توان

هویّت باید با نیرو و حرکت همراه باشد و سرشار از انرژی‌های درونی. ذوق و شوق به ادامه زندگی موفقیّت را جلوی چشم می‌آورد و تلاش می‌آفریند. در گفتگوهایتان بذر یأس و ناامیدی نکارید. صحبت از اینکه اینجا جای زندگی نیست و باید از این کشور نجات پیدا کنیم، صرفنظر از ملاحظات سیاسی، ساخت روانی پسرمان را معیوب می‌کند و موجب ترس، یأس و رخوت می‌شود.

شش قاعده طلایی رفتار

اگر ریل گذاری عاطفی شما خوب باشد و روابط در خانواده سرشار از صمیمیّت، می‌توانید ضعف‌های پسرتان را جسته گریخته متذکّر شوید و مسائل تنش‌زا و چالشی را هم با او مطرح کنید. شش قاعدۀ طلایی رفتار به شما کمک می‌کند خود و فرزندانتان به سلامت روانی نزدیک شوید و کنترل بیشتری روی ذهن خود داشته باشید.

1. تدریج

ما عجولیم و توقع داریم مثلاً با دو سه ترم زبان خواندن فرزندمان انگلیسی صحبت کند! امّا مهارت‌ها به تدریج و با برداشتن قدم‌های کوچک کسب می‌شوند، البتّه به شرط تداوم.

2. تداوم

رفتارها و اقدامات را با گذشت زمان رها نکنید. حتّی برای درونی شدن یک رفتار فردی، دست کم بیست و یک روز مداومت لازم است. اگر در مواجهه با نوجوان مرتّب تغییر رفتار بدهید، وجاهت و نفوذتان کم می‌شود. اگر در یک فعالیت تدریجی تداوم نباشد، به نتیجه مطلوب منجر نخواهد شد.

3. تنوّع

نیازهای متنوّع جسمی، روحی و عاطفی پسرتان را برآورده کنید. پرداختن صرف  به ورزش، مطالعه یا تفریح باعث احساس رکود، غمگینی و خلق پایین می‌شود. لازم نیست در همۀ این حوزه‌ها شخصاً همراهی کنید؛ گاهی ایجاد فرصت کفایت می‌کند.

4. تعادل

پرداختن به یک دغدغه، مثلا ًمدام در فضای مجازی بودن، زندگی را از تعادل خارج می‌کند. والدین الگوی فرزندان در ایجاد تعادل هستند.

5. تناسب

رفتارها باید با روحیّه و علاقهً بچه‌ها، با جوّ خانوادگی و اقتضائات اقتصادی زندگی متناسب باشد.

6. تمرکز

در فواصل کوتاه مدت  با هدف یک موفقیت کوچک، موضوعی را دنبال و روی آن تمرکز کنید.

نگارنده سرکار خانم همتی پژوهشگر کانون رشد و آموزش مربی تراز انقلاب اسلامی
بیانات استاد نوید جانباز